การที่ AEC เปิดประตู้ให้ 10 ประเทศทะลุถึงกัน เท่ากับว่าคนอีก 600ล้านคนจะต้องแบ่งปัน แลกเปลี่ยนสินค้า เงินตา ความเชื่อ ความรัก และปัญหาของตัวเอง ความสุขความทุกข์ ส่งให้กัน และแน่นอน ทุกอย่างที่จะเกิดขึ้นล้วนไม่ได้เตรียมการในรายละเอียด ซึ่งนั้นแปลว่า มีเพียงวันและเวลาเท่านั้นที่จะช้วย หมุน ปั่น และ ปั้น AEC ให้เป็นก้อนขึ้นมา จนเทียบเท่าสหภาพ EU หรือโลกตะวันตกกลุ่มอื่นๆ
แนวคิดประชาคม นั้นตั้งอยู่บนแนวคิดทางการเงิน แต่อาเซียน เป็นผืนแผ่นดินที่แตกต่างไม่ว่าจะ ทางเผ่าพันธ์ ภาษาและเรื่องจิตวิญญาณ ซึ่งยังไม่มีนโยบายใดของรัฐใด จัดการกับเรื่องนี้ ทั้งที่มันสำคัญกว่าเรื่องเศษฐกิจเป็นล้านๆเท่า แต่สัตว์มนุษย์ 600 ล้านคน รวมกัน และยังรวมกับอีกทั้งโลก ต่างก็ยังไม่ได้เข้าใจว่าการอยู่รวมกันเป็นเรื่องที่ต้องเข้าใจ มิใช่เรื่องซื้อหา อย่างที่ทำๆกันไป ทุกวันนี้
ตลาดของกิน สินค้าเทคโนโลยี นวัตกรรม เครื่องกล เวชภรร ตลาด IT คลาดเสื้อผ้า ตลาดของทรงคุณค้าทางด้านจิตวิญญาณ ตลาดวัตถุเคารพตามความเชื่อ ตลาดเครื่องประดับ สัตว์ป่า ทรัพยากกรพลังงาน และ กลไก ทั้งหมดที่เกียวข้องจะ ขึ้นอยู่กับแรงเหวียงของเงินตรา ที่จะไหล วน ขับเคลื่อน ชาติพันธุ ของชาว อาเซียน ให้กลมเกลียว ซึ่งกัน หรืออาจจะนำมาซึ่งความโกลาหล เยื้อแยง และ เดินไปสู่ความเสื่อมถ่อย ที่จะอุบัติขึ้น จากกลไกลการตลาด ในอีกหลายสิบ หลายร้อยปีต่อไปจากนี้
ไม่ยากที่จะคาดเดา โดยมองจากแนวคิดของชาติตะวันตกและชาติมหาอำนาจ ที่ได้มีบทเรียนเกิดขึ้นแล้ว สภาวะ ล้มเหลวของเศษกิจ สภาวะพังทลายของทรัพยากร สภาวะขาดแคลนอาหาร สภาวะโรคเรื่อรังจากสารพิษ ความคิดที่มุงแต่ความร่ำรวยของของมนุษย์ ในศหรรษวรรตนี้
ต่างมุงหน้าตรงเข้าไปสู่ความเสื่อม ทั้งสิน ซึ่งอาจจะยังไม่ได้สัมผัสในช่วงอายุคน หนึ่งคน แต่ ถึงอย่างไรปลายทาง ที่รออยู่ของแนวคิดนี้ ของโลก ก็คือการความเสื่อมและหมดสิ้น ของธรรมชาติ ซึ่งก็ได้แต่หวัง ว่าระหว่างทางที่จะไปยังจุดจบนั้น มนุษย์เราก็อาจจะหาทางออกของ ปัญหา ที่มันรอเราอยู่ได้บ้างแล้ว ....
